Ratujmy trzebnicki Las Bukowy!

Pagórki i lasy

Główny wał Wzgórz Trzebnickich o wysokości 200-250 m n.p.m. zaznacza się wyraźnie w krajobrazie regionu i jest otoczony obszarami nizinnymi, od południa pradoliną Odry, a od północy pradoliną Baryczy. Najwyższe szczyty to Ciemna Góra (między Malczowem a Droszowem) - 258,3 m n.p.m. i niewiele od niej niższa Farna Góra przy wyjeździe z Trzebnicy w stronę Obornik) - 257 m n.p.m.. Głównym miastem jest Trzebnica, gdzie na stokach Winnej Góry znaleziono najstarsze ślady pobytu grupy zbieracko - myśliwskiej (Homo erectus) na ziemiach polskich, datowane na ok. 500 tys. lat temu. Na piękny krajobraz Kocich Gór składają się lasy, pola uprawne oraz sady (na stokach w okolicach Trzebnicy). W średniowieczu Wzgórza Trzebnickie były znane z uprawy winorośli.

Na terenie Nadleśnictwa Oborniki Śl. występują dwa rezerwaty przyrody o łącznej powierzchni 33,06 ha. Są to: rezerwat Jodłowice o powierzchni 9,36 ha utworzony 20 marca 1958 r., którego celem jest: zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu lasu mieszanego z udziałem jodły, występującej na granicy północnego zasięgu jej występowania oraz rezerwat Las Bukowy w okolicach Skarszyna o powierzchni 23,7 ha, który powstał 30 grudnia 1985 r., dla zachowania fragmentu naturalnego lasu bukowego z interesującymi oraz rzadkimi roślinami zielnymi. Z roślin chronionych występują m.in.: wawrzynek wilcze łyko, storczykowate, widłak goździsty, śnieżyczka przebiśnieg, wiciokrzew pomorski.

Obszar nadleśnictwa jest atrakcyjny turystycznie ze względu na bliskość Wrocławia, Obornik Śl., Brzegu Dolnego i Wołowa. Wpływają na to także pięknie zachowane drzewostany, niezaprzeczalne walory klimatyczne i krajobrazowe oraz przepływające rzeki Odra, Widawa i Krępa. Obszar ma charakter równinny z lokalnymi obniżeniami terenu i licznymi wzniesieniami morenowymi. Cechuje go klimat łagodny, połączony z występowaniem miejscowych, zdrowych mikroklimatów.

Pod zarządem obornickiego Nadleśnictwa znajduje się także Las Bukowy położony na obrzeżach Trzebnicy w jej części kiedyś sanatoryjno - uzdrowiskowej.

Szczególnym zabytkiem w tej okolicy jest barokowe założenie klasztorno -kościelne cysterek w Trzebnicy, sięgające swym początkiem XIII w., od 2007 r. sanktuarium  miedzynarodowe. W Bukowym Lesie w pobliżu miasta znajduje się Trzebnicka Kalwaria - droga krzyżowa - fragment Szlaku Cystersów, a prócz tego zabytkowy kościół Czternastu Świętych Wspomożycieli z grotą Matki Boskiej.

W 1968 r., z inicjatywy dyrekcji trzebnickiego Uzdrowiska, podjęto starania o przywrócenie Trzebnicy statusu miasta uzdrowiskowego. Wniosek w tej sprawie przygotowany przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Trzebnicy poparły, po wielu rozmowach z udziałem ekspertów, władze wojewódzkie oraz Zjednoczenie Uzdrowisk Polskich w Warszawie. W obszernym uzasadnieniu wniosku odwołano się do wieloletniej tradycji uzdrowiskowej Trzebnicy i jej walorów klimatyczno - wypoczynkowych, jak i do faktu, że już w 1945 r. Trzebnica znalazła się w rejestrze uzdrowisk podległych Zarządowi Państwowych Uzdrowisk Dolnośląskich w Szczawnie Zdroju i nigdy nie została z niego wykreślona. Rezultatem tych starań było objęcie Trzebnicy rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 1970 r. opublikowanym w Dzienniku Ustaw - nr 31 w 1970 r. (poz. 260). W par. l tego rozporządzenia zapisano: Przepisy Ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o uzdrowiskach i lecznictwie uzdrowiskowym rozciąga się w zakresie ustalonym w przepisach rozporządzenia na następujące miejscowości:...Trzebnica w województwie wrocławskim. Decyzję tą potwierdziło Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 1987 r.(Dz. Ustaw nr 41) zmieniające poprzednio wydane rozporządzenie - wśród wymienionych miejscowości jest również Trzebnica. Po tej decyzji dyrekcja Uzdrowiska podjęła działania mające nawiązać do tradycji tego zakładu jako zdrojowiska wykorzystującego zasoby własnych wód mineralnych i borowin. Argumentem przemawiającym za budową nowych pawilonów sanatoryjnych i zakładów służących rehabilitacji i wodolecznictwu, było wykonanie w 1971 r. odwiertu średniej głębokości, z którego uzyskano wodę słabo zmineralizowaną uzasadniającą budowę rozlewni wód mineralnych oraz dokonanie w 1975 r. odwiertu głębokiego, który potwierdził obecność na poziomie 1350 m ciepliczej solanki typu ciechocińskiego, zakwalifikowanej przez Główny Urząd Geologiczny do wód klasy B.

Pustelnia i Kościół Czternastu Świętych Wspomożycieli

Od XIII w. w Lesie Bukowym znajduje pustelnia, tu była kiedyś studnia św. Jadwigi. Pierwszym odnotowanym w 1493 r. pustelnikiem był brat Jan. Pustelnię odbudowała w 1734 r. ksieni opactwa cysterskiego Zofia Korycińska. Ostatnim pustelnikiem - franciszkaninem był brat Feliks Plitzko, który zmarł w 1946 r. i został pochowany obok kościoła. Kościół Świętych Wspomożycieli został wybudowany w miejscu dawnej kapliczki w drugiej połowie XV w. przez ksienię opactwa Annę I. W 1886 r. kościół został przebudowany w stylu neogotyckim przez trzebniczanina Huberta Jantkego. Jego nagrobek z piękną płaskorzeźbą znajduje się na terenie przykościelnym, twarz Chrystusa jest przestrzelona przez żołnierza radzieckiego, a córka Jantkego postanowiła nie naprawiać płaskorzeźby, by po wieki zostało udokumentowane świadectwo "tempus barbarusa".

Obok kościoła w 1927 r. z rudy darniowej Hubert Jantke wybudował grotę na wzór Groty Matki Bożej z Lourdes. Przy kościele znajduje się piąty kamień przechodzącej tędy Dużej Ścieżki Św. Jadwigi Śląskiej, sławiący cnoty św. Jadwigi - Skromność i Prostotę.

W 1734 r. ksieni Zofia Korycińska, po wybudowaniu nowego klasztoru urządziła w Lesie Bukowym Drogę Krzyżową, składającą się z 16 kapliczek malowniczo położonych wśród bukowych pagórków.

Obecny kościół Czternastu Świętych Wspomożycieli ma już 125 lat. Jako ważny zabytek o wyjątkowym znaczeniu leży bowiem na przechodzącym przez Śląsk Szlaku Cysterskim powinien uzyskać status zabytku sakralnego (do tej pory nie został wpisany do rejestru zabytków!). Dawno nie był remontowany. Dach kościoła przecieka, zacieki zagrażają tynkom i obrazom, a na remont nie ma funduszy. Po ekspertyzie i badaniach konserwatorskich powinny być przeprowadzone prace konserwatorskie przez Konserwatora Wojewódzkiego (rozporządzenie Ministra Kultury z 6 czerwca 2005 r. w sprawie dotacji na prace konserwatorskie przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków). Dotacja może być udzielona do 50 % nakładów, a jeśli posiada wyjątkową wartość to nawet do 100 % koniecznych nakładów.

Na cmentarzu przykościelnym, dziś niestety nieistniejącym, pochowano na przestrzeni wieków kolejnych pustelników, wiele sióstr cysterek, żołnierzy francuskich (walczących pod sztandarami Napoleona Bonaparte), a na przełomie XIX i XX w. mieszkańców Trzebnicy.

Czyj będzie Las Bukowy?

W ostatnim czasie Las Bukowy staje się, tak jak przed laty miejscem rekreacji trzebniczan i wielką atrakcją turystyczną miasta. Zainteresowanie tym terenem zwiększy się jeszcze z pewnością po oddaniu do użytku aquaparku.

Zaniepokojenie budzi jednak brak koordynacji w gospodarowaniu lasem. Urządzone pod koniec ubiegłego roku ścieżki spacerowe zostały w znacznej mierze zniszczone w czasie wyrębu lasu i trzeba je było porządkować na nowo. Wiele odcinków nosi nadal ślady przejazdu ciężkich pojazdów, a zupełnie fatalnie przedstawia się, zwłaszcza po deszczu, stan Drogi Krzyżowej (błoto i wyboje, zniszczenie wielu kapliczek).

Problemem najważniejszym jest przejęcie przez Urząd Gminy Trzebnica Lasu Bukowego od Nadleśnictwa Oborniki Śląskie, które według wielu relacji ludzi zatroskanych stanem drzewostanu prowadzi gospodarkę nieprzemyślaną, do której są poważne zastrzeżenia: wycinanie wielu zdrowych i pięknych drzew, niszczenie i rozjeżdżane ścieżek spacerowych przez samochody transportujące ścinane drzewa. Wiele cennych inicjatyw Urzędu Gminy, które mają za cel uczynienie z Lasu Bukowego miejsca rekreacji i wypoczynku dla trzebniczan i przyjezdnych turystów (w tym uczestników Euro 2012) jest torpedowane przez leśników, dla których najważniejszy jest transport i wyprzedaż tego Zielonego Skarbu Trzebnicy. Nadleśnictwo Oborniki Śląskie ma swoje priorytety i to można zrozumieć, ale decyzje w sprawie zielonych płuc naszego miasta, powinny zmobilizować naszych decydentów do podjęcia właściwych i szybkich decyzji.

Wielkim problemem jest także nielegalny wywóz śmieci na tereny Lasu Bukowego; można wzorem innych miast zainstalować kamery i zaangażować straż miejską by patrolowała nasz las i wspólnie z policją ustalała i przykładnie karała tych, którzy głupio i bezmyślnie zanieczyszczają ten teren.

Miasto koniecznie powinno przejąć Las Bukowy i przekształcić go w miejski park zdrojowy z infrastrukturą, alejkami  i wzgórzami mającym swoje nazwy, z muszlą koncertową i całym wyposażeniem sportowo - rekreacyjnym. Tym bardziej że od lata 2011 r. działać będzie jeden z najpiękniejszych w Polsce Trzebnicki Park Wodny "Zdrój"!