Przepisy liturgiczne dotyczące bł. Jana Pawła II

Należy mieć na uwadze, że przez beatyfikację zezwala się, aby nowemu błogosławionemu można było oddawać w Kościele kult. Beatyfikacja nie jest jednak kanonizacją i kultu błogosławionego nie można stawiać na równi z czcią, jaką oddaje się w Kościele świętym. W przypadku Jana Pawła II sytuacja jest wyjątkowa. Był przecież znany na całym świecie i od dnia śmierci był uważany za świętego (słynne "Santo subito!"). Dlatego dekret wydany przez Kongregację Kultu Bożego z datą 2 kwietnia 2011 stara się pogodzić te dwie kwestie, tzn. ograniczenia wynikające z beatyfikacji i wyjątkowość przyszłego błogosławionego.

 O czym mówi ten dekret?

Należy najpierw wspomnieć ogólnie, że wspomniany dekret Kongregacji w pierwszej części zawiera wytyczne o tym, kiedy mogą się odbywać Msze dziękczynne za beatyfikację i jakie mogą być użyte teksty liturgiczne podczas tej Mszy św., następnie kiedy przypada obchód liturgiczny nowego błogosławionego w ciągu roku kościelnego i wreszcie omawia zasady poświęcenia kościoła Bogu ku czci nowego błogosławionego.

 Msza św. ku czci bł. Jana Pawła II, papieża

W tym względzie dekret zawiera następującą decyzję: "Postanawia się, że w ciągu roku po beatyfikacji Jana Pawła II, czyli do 1 maja 2012 r., możliwe jest sprawowanie Mszy św. dziękczynnej w znaczących miejscach i dniach. Ustanowienie dnia lub dni oraz miejsca lub miejsc zgromadzenia Ludu Bożego należy na terenie danej diecezji do kompetencji jej biskupa diecezjalnego".

Jeśli chodzi o Mszę św., to można podczas niej śpiewać "Gloria", czyli "Chwała na wysokości", należy zastosować kolektę własną ku czci błogosławionego, natomiast inne modlitwy, prefacja, antyfony i czytania biblijne należy czerpać z tekstów wspólnych o papieżu. Pierwsze czytanie zaczerpnięte jest z Iz 52,7-10; psalm responsoryjny 96/95, 1-2a. 2b-3. 7-8a. 10); werset Alleluja z J 10,14; a Ewangelia J 21,15-17.

Tzw. kolekta to pierwsza modlitwa, którą kapłan wypowiada lub śpiewa w czasie Mszy św., po słowach "módlmy się" i po krótkim milczeniu; brzmi ona następująco:

"Boże, bogaty w miłosierdzie,

z Twojej woli błogosławiony Jan Paweł II, papież,

kierował całym Kościołem,

spraw, prosimy, abyśmy dzięki jego nauczaniu

z ufnością otworzyli nasze serca

na działanie zbawczej łaski Chrystusa,

jedynego Odkupiciela człowieka.

Który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, Bóg,

przez wszystkie wieki wieków".

Należy zwrócić uwagę, że słowa tej modlitwy nawiązują wyraźne do dwóch encyklik Jana Pawła II. Pierwsze słowa: "Boże, bogaty w miłosierdzie...", to odwołanie się do encykliki o Bożym miłosierdziu ("Dives in misericordia"), zaś końcowe słowa modlitwy: "...jedynego Odkupiciela człowieka" przywołują pierwszą encyklikę papieża o Jezusie Chrystusie jako Odkupicielu człowieka ("Redemptor hominis").

 Data obchodu liturgicznego wspomnienia Jana Pawła II

Dekret Kongregacji postanawia, że wspomnienie liturgiczne bł. Jana Pawła II będzie obchodzone 22 października jako obowiązkowe w diecezji rzymskiej oraz w Kościele polskim. Należy wyjaśnić, że w Kościele katolickim przez "wspomnienie liturgiczne" rozumie się dzień obchodów w roku liturgicznym jakiegoś świętego czy błogosławionego, w którym Kościół zanosi modlitwy do Boga w różnych intencjach. Zwykle Kościół obchodzi wspomnienie liturgiczne w dniu śmierci świętego, kiedy jak się określa - rodzi się on dla nieba. Z Janem Pawłem II jest inaczej. Wiele osób spodziewało się, że będziemy świętować jego wspomnienie 2 kwietnia, czyli w dniu jego śmierci lub 16 października, w dniu jego wyboru na Stolicę Piotrową

Wybór padł ostatecznie na 22 października, gdyż dzień ten nie jest zagrożony żadną liturgiczną zbieżnością, czyli "konkurencją", a tak byłoby w przypadku przyjęcia 2 kwietnia lub 16 października. Obydwie te daty mające swoje uzasadnione, stwarzały jednak pewną trudność. 2 kwietnia przypada w okresie wielkiego postu lub w okresie wielkanocnym, czyli ważnych dla życia Kościoła okresach liturgicznych. W związku z tym wspomnienie Jana Pawła II, stosownie do przepisów liturgicznych Kościoła, musiałoby im ustąpić pierwszeństwa. Z kolei 16 października przypada w kalendarzu Kościoła wspomnienie obowiązkowe św. Jadwigi Śląskiej. Dlatego też zdecydowano, aby jako datę obchodu Jana Pawła II przyjąć dzień inauguracji jego pontyfikatu, czyli 22 października.

 Poświęcenie kościoła Bogu ku czci bł. Jana Pawła II

Odnośnie dedykowania budynku kościoła ku czci nowego błogosławionego, wspomniany dekret postanawia: "Wybór Jana Pawła II jako patrona jakiegoś kościoła wymaga indultu Stolicy Apostolskiej, za wyjątkiem tych sytuacji, kiedy jego celebracja jest już wpisana do kalendarza własnego: w tym przypadku nie jest wymagany indult, a błogosławionemu, któremu poświęcony jest dany kościół przysługuje święto liturgiczne".

 Pomoce liturgiczne

Należy jeszcze wspomnieć, że z inicjatywy ks. kard. Stanisława Dziwisza zostały przygotowane w archidiecezji krakowskiej pomoce liturgiczne na beatyfikację Jana Pawła II. Chodzi o pieśni, inwokację i litanię do bł. Jana Pawła II, które są dostępne na stronie archidiecezji Krakowskiej: http://www.diecezja.pl/pl/wydarzenia/2438-pieni-inwokacja-i-litania-przygotowane-na-beatyfikacje-jana-pawla-ii.