Dokuczliwy chwast czy dobrodziejstwo?

Pokrzywa to roślina o bardzo małych wymaganiach. Rośnie dosłownie wszędzie: pod płotami, na polanach leśnych, łąkach, skwerach, pod blokami.

Łatwo ją rozpoznać, bo jej łodyga ma parzące włoski zawierające krzemionkę oraz zielone ząbkowane liście. Uważana przez wielu za dokuczliwy chwast, w badaniach naukowych ujawniła swoje cenne właściwości kiedyś znane i wykorzystywane przez ludzi, obecnie nie doceniane.
Surowcem zielarskim są liście i korzenie. Zawierają związki biologicznie czynne: kwasy organiczne, chlorofil, sole mineralne, witaminy A, C, B2, K, olejki eteryczne, garbniki.

Najwięcej substancji pożytecznych znajduje się w młodych liściach zbieranych od maja do września.

Działanie lecznicze

Wyciąg z pokrzywy zwiększa krzepliwość krwi. Jest też składnikiem mieszanek ziołowych stosowanych w schorzeniach układu pokarmowego. Ze względu na właściwości moczopędne pokrzywa jest też stosowana w chorobach układu moczowego.

Napar skutecznie obniża poziom cukru we krwi, jest więc stosowany przez chorych na cukrzycę.

 Pielęgnacja urody

Pokrzywy są używane do pielęgnacji włosów, skóry i paznokci. Można je stosować zewnętrznie, pod postacią płukanek, past i maści.

Równie skuteczne są napary do stosowania wewnętrznego: herbatka pita systematycznie trzy razy dziennie przez trzy miesiące poprawia widocznie kondycję włosów i ogranicza ich wypadanie. Dobrze działa również na paznokcie.

Pokrzywa w kuchni

To roślina bardzo bogata w sole mineralne, witaminy i białka. Można jej używać jako osobne warzywo lub dodatek do surówek i sałatek.
Jest dobrym składnikiem zup. Świeże liście mogą być przyrządzane tak jak szpinak.

Suszonych liści używa się do sporządzania naparów rozgrzewających Chlorofil zawarty w liściach znalazł zastosowanie jako naturalny zielony barwnik w przemyśle spożywczym.

Sok z liści jest używany jako zamiennik podpuszczki (enzymu ścinającego białka) w produkcji serów. Pozwala na wyrób serów, które mogą być spożywane przez wegetarian.

Pokrzywa w ogrodzie

W ogrodnictwie stosuje się:
- wywar z pokrzywy - pomaga zwalczać mączniaka, szarą pleśń oraz choroby pędów;
- wyciąg z pokrzywy - w postaci nierozcieńczonego preparatu używa się go do walki z mszycami i przędziorkami;
- gnojówkę z pokrzyw - pomaga ustrzec rośliny przed atakiem szkodników i chorób grzybowych. Jest bogata w żelazo, wapń i potas.

Inne zastosowania

Pokrzywa jest wykorzystywana jako roślina pastewna (miesza się ją z innymi paszami). Jest cenną rośliną pokarmową dla krów, kur, indyków, kóz i świń.

Jest też rośliną włóknistą. W dawnych wiekach była cennym surowcem włókienniczym i przędzalniczym (wypartym przez jedwab i bawełnę). Wyrabiano z niej liny, grube tkaniny żaglowe, prześcieradła i obrusy, a także tkaniny i sita do cedzenia miodu i przesiewania mąki.

Chlorofil z liści pokrzywy używany jest jako zielony barwnik wykorzystywany w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym, spożywczym i farbiarskim.