Siostra premiera Morawieckiego na fikcyjnym etacie. "Zakamuflowany lobbing opłacany z pieniędzy podatników"

PROMOCJA: Po licznych telefonach od Czytelników oraz w związku z ogromnym zainteresowaniem mediów ogólnokrajowych i ich publikacjami, postanowiliśmy udostępnić artykuł w wersji otwartej. Artykuł ukaże się również w papierowym wydaniu gazety. Zachęcamy do wykupienia wersji subskrypcji wersji PREMIUM. W ten sposób wspieracie lokalne dziennikarstwo.

Przedstawiamy wspólne dziennikarskie śledztwo Nowej Gazety Trzebnickiej i Gazety Wyborczej. Autorzy: Daniel Długosz, Marcin Rybak Gazeta Wyborcza

Siostra premiera Anna Morawiecka miała pracować jako "pomoc administracyjna" w referacie w Urzędzie Miejskim w Trzebnicy, który - wg Najwyższej Izby Kontroli - nawet nie istniał. Równocześnie była na pełnym etacie wicedyrektorką Wrocławskiego Domu Literatury.

Dziennikarze „Wyborczej" i „Nowej Gazety Trzebnickiej" zebrali dowody na to, że w 2019 r. władze Trzebnicy fikcyjnie zatrudniały siostrę premiera Annę Morawiecką.

W kwietniu i maju 2019 r. była to umowa-zlecenie, a od 3 czerwca do końca 2019 r. etat – „pomoc administracyjna" w urzędzie miejskim.

Zatrudnienie Morawieckiej było utrzymywane w tajemnicy. Nie wiedzieli o tym m.in. trzebniccy radni. Pytany o nią burmistrz Marek Długozima przez kilka miesięcy milczał albo kręcił w tej sprawie. Siostra premiera nie odpowiedziała nam na pytanie, jak godziła pracę w Trzebnicy z pełnym etatem we Wrocławskim Domu Literatury.

Listopad 2019 r. W Urzędzie Miejskim w Trzebnicy zjawiają się policjanci z Wydziału do walki z Korupcją Komendy Wojewódzkiej we Wrocławiu. Z prokuratorskim nakazem, bo miesiąc wcześniej zostało wszczęte śledztwo w sprawie nieprawidłowości w trzebnickim samorządzie.

Jeden z wątków tej sprawy dotyczy sprzedawania nieruchomości "po zaniżonej cenie na rzecz osób najbliższych dla Burmistrza Trzebnicy" - informował w grudniu 2022 Prokurator Krajowy Dariusz Barski wrocławskiego posła PO Michała Jarosa. Po transakcjach dokonywano "nieuzasadnionych zmian w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego". W efekcie wartość nieruchomości rosła a gmina traciła "mienie w wielkich rozmiarach". Są też inne wątki m.in. nieprawidłowości przy budowie hali widowiskowo – sportowej, poświadczanie nieprawdy w dokumentach. Badane jest też przejęcie - przez gminę - państwowych gruntów od Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. 

W listopadzie 2019 funkcjonariusze zabrali komputery i dokumenty – w tym te dotyczące zatrudnienia. Niedługo potem zarzuty przekroczenia uprawnień postawiono szefowej wydziału organizacyjnego Iwonie D.

Jak wynika z naszych nieoficjalnych informacji, kilka miesięcy temu wrocławska prokuratura okręgowa chciała w tej sprawie stawiać zarzuty samemu burmistrzowi Długozimie, ale do tego nie doszło. Sprawę nagle przeniesiono do Opola, a prowadzący ją we Wrocławiu prokurator został zdegradowany.

Przy okazji szykowania dokumentów dla wrocławskich policjantów w 2019 r. urzędnicy zwrócili jednak uwagę na nazwisko Anny Morawieckiej na liście płac. Informacja rozniosła się po magistracie i szybko dotarła do „Nowej Gazety Trzebnickiej".

– Jest zatrudniona w urzędzie – mówił informator gazety. – Umowa oczywiście fikcyjna, bo nikt jej w pracy nie widzi, nie ma jej na listach obecności. To zakamuflowany lobbing opłacany z pieniędzy podatników.

„Nowa Gazeta Trzebnicka" próbowała sprawdzać i w kilku źródłach potwierdziła tę wiadomość. Spytała też magistrat. „Aktualnie nie jest zatrudniona" – odpisał urząd w czerwcu 2020 r. Dopiero w październiku 2020 r. przyznał, że Morawiecka pracowała na zlecenie, a potem jako pomoc administracyjna. Uznał jednak, że zakres jej obowiązków nie jest informacją publiczną.

Siostra premiera – jak twierdzą dziś władze Trzebnicy – była zatrudniona w Referacie Kultury i Sportu, którym kierowała Ewa Brzegowska. Ale dotarliśmy właśnie do Wystąpienia Pokontrolnego NIK w sprawie funkcjonowania ośrodków sportu i rekreacji w gminie Trzebnica.

Na s. 4 czytamy: „W sierpniu 2019 r. przeprowadzono skutecznie nabór na stanowisko Kierownika Referatu Kultury i Sportu, jednak do dnia kontroli NIK (11 października 2019 r.) Referat ten nie został utworzony. Sekretarz Gminy wyjaśnił, że zadania przewidziane dla tego Referatu są realizowane przez Wydział Promocji, Wydział Organizacyjny, Wydział Pozyskiwania Funduszy oraz Samodzielne Stanowisko ds. Działalności Gospodarczej".

Co więcej, z ustaleń Izby wynika, że Referat Kultury i Sportu był zapisany w Regulaminie Organizacyjnym trzebnickiego urzędu od 2017 r., ale zaczęto go tworzyć dopiero w 2019 r. – akurat wtedy, gdy w urzędzie zatrudniono Morawiecką.

Urząd miejski nie odpowiedział nam na pytanie, ile osób pracowało w Referacie Kultury i Sportu (oprócz Anny Morawieckiej) w dniu 3 czerwca 2019, gdy przyjęto ją na etat. Z naszych ustaleń wynika tymczasem, że byłaby pierwszą pracownicą Referatu. Zatrudnioną zanim powołano jego kierowniczkę i zanim ta komórka w ogóle została utworzona.

Sama Morawiecka, która konsekwentnie nie odpowiada na nasze pytania, napisała na Facebooku: „Do moich obowiązków należało przede wszystkim inicjowanie i koordynowanie działań, mających na celu doprowadzenie do wykonania badań geologicznych i odwiertu potwierdzającego właściwości lecznicze wód geotermalnych. Kiedyś Trzebnica była uzdrowiskiem. Moim zadaniem było doprowadzenie do przywrócenia miastu tego statusu".

Nie wspomniała o tym, o czym oficjalnie poinformował urząd „Nową Gazetę Trzebnicką" – że przyjęto ją na etat „pomocy administracyjnej". Czy dlatego, że zatrudniając urzędnika, trzeba ogłosić publiczny nabór, a potem poinformować w internecie, kto został przyjęty do pracy, a w przypadku „pomocy administracyjnej" nie trzeba tego robić?

I jeszcze jedna sprawa. W załączniku do „Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych" z 2018 r. jest wykaz stanowisk urzędniczych i pomocniczych. Pomoc administracyjna należy do tych drugich. W wykazie umieszczona jest pod portierem, a nad sprzątaczką. Od kandydata albo kandydatki wymagana jest wyłącznie matura.

Czy to możliwe, by ktoś na tak niskim stanowisku „podejmował, koordynował, inicjował i opiniował" prace nad strategicznym dla gminy projektem uzdrowiska? Dlaczego siostra premiera została zatrudniona na tak podrzędnym stanowisku?

Ze wspomnianego rozporządzenia Rady Ministrów wynika również, że „pomoc administracyjna" należy do trzeciej kategorii zaszeregowania. Minimalna miesięczna pensja to 1740 zł brutto. Oczywiście samorząd może płacić więcej.

Morawiecka dostawała 3305 zł brutto, czyli 2,4 tys. zł netto miesięcznie. Czy tak w 2019 r. płacono w Trzebnicy każdej pomocy administracyjnej? Spytaliśmy o średnie zarobki na tym stanowisku przed czerwcem 2019 r. i po 3 czerwca tego roku. Odpowiedzi mamy dostać w połowie maja.

Wiemy za to, że w kwietniu 2019 r. zawarto z Morawiecką umowę-zlecenie na wykonanie różnych zadań związanych ze staraniami gminy o status uzdrowiska. Są w niej trudne do zweryfikowania ogólniki, takie jak „podejmowanie i koordynowanie działań", „opiniowanie" czy „inicjowanie".

Ale jedno zadanie jest konkretne. Morawiecka miała doprowadzić do wykonania „ponownego odwiertu" oraz zająć się badaniem „składu i wydajności wody aż do uzyskania certyfikatu potwierdzającego lecznicze właściwości" trzebnickich wód.

– Nie ma takiego certyfikatu – informuje nas w marcu 2023 r. Urząd Miejski w Trzebnicy. Do dziś nie wykonano też „ponownego odwiertu" źródła odkrytego jeszcze w latach 70. XX w. Nowego odwiertu do wód geotermalnych, które – zdaniem geologów – mogą znajdować się na głębokości 3 km, nie zaczęto.

Umowa-zlecenie była zawarta do końca roku, ale została rozwiązana po dwóch miesiącach, z końcem maja 2019. Morawieckiej zapłacono pełną umówioną stawkę za dwa miesiące pracy – 5927 zł brutto.

Jedynym potwierdzeniem wykonania zlecenia jest zestawienie przepracowanych godzin potwierdzone przez urzędniczkę trzebnickiego magistratu, wspomnianą już Ewę Brzegowską, wówczas wiceszefową Wydziału Pozyskiwania Funduszy. Nasi informatorzy mówią wprost: – To bliska koleżanka Morawieckiej.

W myśl umowy siostra premiera miała „podejmować i koordynować działania" przez 80 godzin w miesiącu, a potwierdzeniem wykonania zlecenia jest zestawienie przepracowanych dni (10 w miesiącu).

Z przesłanego nam zestawienia wynika, że „podejmowała i koordynowała działania" od 1 do 5 kwietnia i od 26 do 30 kwietnia 2019 r., również w sobotę i niedzielę 27 i 28 kwietnia. W maju pracowała od 13 do 19 maja (dwa ostatnie dni to sobota i niedziela) oraz od 23 maja do soboty 25 maja włącznie. W zestawieniu pracy za maj wpisana jest też praca w długi weekend od 1 do 5 maja. Ale te daty są przekreślone jako wpisane omyłkowo.

Czyje działania koordynowała w weekendy? Szczególnie że jednym z zadań było „inicjowanie kierunków rozwoju gminy pod względem inwestycyjnym i współpraca w tym zakresie z komórkami organizacyjnymi urzędu".

Poprosiliśmy trzebnicki magistrat o wykaz inicjatyw oraz listę „działań", które koordynowała Morawiecka. Po dwóch tygodniach przysłano nam odpowiedź, że na zebranie materiałów do odpowiedzi potrzeba dwóch miesięcy. Czekamy.

W lipcu 2020 r. Rada Miejska Trzebnicy analizowała za to sprawozdanie o stanie gminy za 2019 r. i udzielała burmistrzowi absolutorium z wykonania budżetu. Transmisja z sesji ciągle jest dostępna w internecie.

Podczas czterogodzinnej dyskusji ani słowem nie wspomniano o tym, czym miała zajmować się Morawiecka. Mowy nie było, by ktokolwiek w urzędzie zajmował się planami strefy uzdrowiskowej, tworzeniem zakładów przyrodoleczniczych, planami inwestycyjnymi. W ogóle o strategicznym – zdawać by się mogło – projekcie uzyskania statusu uzdrowiska burmistrz nie wspomniał ani słowem. Ani jedno zdanie na ten temat nie pojawia się w pisemnym raporcie o stanie gminy za 2019 r.

Dopiero w grudniu 2022 r. w wywiadzie dla katolickiego miesięcznika „Nowe Życie" Marek Długozima oznajmił, że Ministerstwo Zdrowia dostarczyło mu „mapę drogową" ws. uzdrowiska. Ale gdy spytaliśmy resort i Urząd Gminy, co jest w mapie, odpisano nam, że nie ma takiego dokumentu.

W grudniu 2022 r. trzebnicki urząd wykupił również całostronicowe ogłoszenia w Lokalnym Informatorze Teleadresowym. Burmistrz Długozima informuje w nim, że „pierwsi kuracjusze mogliby przyjechać do Trzebnicy już w 2023 r.", choć w gminie nie ma żadnego sanatorium, właśnie skończyła się ważność opinii o stanie powietrza, a wyników badań wody brak.

Anna Morawiecka to córka Kornela Morawieckiego, w czasach PRL twórcy i lidera „Solidarności Walczącej". W latach 70. i 80. była działaczką opozycji demokratycznej: „Solidarności" i „Solidarności Walczącej". Potem głównie dziennikarką związaną z Radiem Wrocław czy „Życiem Warszawy". Była też rzeczniczką wrocławskiego kuratorium oświaty, wydawała Biuletyn KGHM, pracowała w dolnośląskim urzędzie marszałkowskim. Od 2008 r. szefuje Wrocławskim Targom Dobrych Książek, a w 2016 r. została wicedyrektorką Wrocławskiego Domu LIteratury.

– Bardzo mądra, stanowcza kobieta. Ma wiele zalet, które pozwolą jej być świetnym burmistrzem Obornik. Działała w konspiracji. To patriotka, w dodatku bardzo dzielna, bo będąc w podziemiu, wiele razy ryzykowała – mówił o niej w „Super Exspressie" Kornel Morawiecki.

Był 2018 r., jego córka próbowała zaczynać polityczną karierę, a lokalni działacze PiS wysunęli jej kandydaturę na burmistrza Obornik Śląskich.

To miasteczko w powiecie trzebnickim. Tu we wsi Golędzinów jest Kornelówka – drewniany domek letniskowy wybudowany w latach 70. przez ojca Morawieckiej, w którym spotykali się działacze opozycji w czasach PRL. Po pożarze z początku lat 90. domek odbudował Mateusz Morawiecki. W Kornelówce mieszka dziś jego siostra.

Gdy okazało się, że Morawiecka kandyduje w Obornikach, rząd jej brata zdecydował się wybudować na terenie gminy most przez Odrę. Lokalni politycy i media zachodzili w głowę: po co, skoro kilka kilometrów dalej – w Brzegu Dolnym – dopiero co wybudowano most? – Ten most połączy puste pola, to prezent premiera dla siostry – mówił „Gazecie Wrocławskiej" burmistrz Obornik Arkadiusz Poprawa.

Wybory Morawiecka przegrała właśnie z Poprawą. Nie pomogło wsparcie premiera, ojca, obietnice deszczu rządowych pieniędzy. Głośno było o festynie w Obornikach. Fundacja Morawieckiej Ludzka Sprawa dostała na niego pieniądze z trzebnickiego starostwa, rządzonego wówczas przez koalicję PiS i ugrupowanie burmistrza Długozimy.

Długozima rządzi Trzebnicą od 2006 r. Za pierwszym razem startował z listy Platformy Obywatelskiej, później stworzył własny komitet, ale sympatyzował z rządzącą koalicją PO-PSL. Po zmianie władzy w 2015 r. zaczął popierać PiS. Zapisał się do prorządowego stowarzyszenia samorządowców, gościł w mieście premiera, Zbigniewa Ziobrę, Beatę Kempę czy Annę Zalewską. W 2021 r. na otwarciu hali widowiskowo -sportowej w Trzebnicy byli najważniejsi lokalni politycy obozu władzy wraz z lokalnymi parlamentarzystami i wojewodą. Premier był kilka dni wcześniej, ale przysłał na otwarcie swój list, który odczytała jego siostra Anna.

W Trzebnicy jest park Lecha i Marii Kaczyńskich, honorowym obywatelem został w 2019 r. Kornel Morawiecki.  Trzebnicki samorząd zaangażował się też w kolarski wyścig „O memoriał Kornela Morawieckiego".

W ostatnich latach Trzebnica obsypywana jest dotacjami: na budowę hali widowiskowo-sportowej z Ministerstwa Sportu, na odwiert wód geotermalnych z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska (17 mln zł), na park Lecha i Marii Kaczyńskich od wojewody.

Początek listopada 2018 r., Morawiecka przegrywa wybory w Obornikach, ale Długozima i jego radni kolejny raz są górą w Trzebnicy. Problem jest w radzie powiatu – jest koalicja z PiS, ale brakuje jej jednego głosu do rządzenia starostwem.

Właśnie wtedy do redakcji „Nowej Gazety Trzebnickiej" zgłosił się nowo wybrany radny powiatu trzebnickiego z Koalicji Obywatelskiej. Złożył własnoręcznie podpisane oświadczenie o incydencie z pierwszego spotkania nowego powiatowego klubu radnych KO, Nowoczesnej i Wspólnoty Samorządowo-Ludowej. Kandydatka na starostę Małgorzata Matusiak poinformowała na nim, że otrzymała atrakcyjną ofertę za rezygnację ze swoich politycznych aspiracji i poparcie Anny Morawieckiej.

„W zamian za takie głosowanie pani Małgorzata Matusiak będzie mogła objąć do wyboru następujące płatne funkcje: 1) Prezesa Zarządu Spółki Stawy Milickie SA albo 2) Wiceprezesa Zarządu KGHM Polska Miedź SA" – czytamy w oświadczeniu.

Matusiak odmówiła. W rozmowie z lokalną gazetą potwierdziła, że taka propozycja padła. Choć nie składała jej Morawiecka, ale osoba związana z władzami samorządu wojewódzkiego, w którym konstruowała się właśnie koalicja PiS i Bezpartyjnych Samorządowców.

Morawiecka – mimo próśb – nie skomentowała wówczas tych rewelacji. Po publikacji artykułu nazwała go „brutalnym atakiem", grożąc procesami tym, którzy ją opisali. Żaden pozew nie wpłynął.

Na początku 2019 r. Morawiecka zainicjowała w Trzebnicy akcję charytatywną „Ciepłe miejsce". Wrocławski Polbus podstawił autobus na parking przed urząd miejski, a władze ogłosiły w internecie: „To przestrzeń wymiany, która służy integracji i wzajemnej pomocy. W Ciepłym Miejscu można zostawić rzeczy w dobrym stanie, ale można też zabrać stamtąd to, czego akurat potrzebujemy. Inicjatywa powstała dzięki współpracy burmistrza Marka Długozimy z panią Anną Morawiecką, koordynatorką projektu". Była też wspólna konferencja Morawieckiej z burmistrzem.

Autobus stał 11 miesięcy. Zabrano go, gdy w mediach społecznościowych pojawiły się zdjęcia pokazujące, że „Ciepłe miejsce" stało się meliną: butelki, puszki po piwie i pełno śmieci.

Śledztwo w sprawie nieprawidłowości w trzebnickim urzędzie trwa już czwarty rok, jak dotąd zarzuty postawiono dwóm urzędniczkom. Najpierw prowadziła je Prokuratura Rejonowa w Oławie, później Prokuratura Okręgowa we Wrocławiu, a w październiku ubiegłego roku trafiła do Prokuratury Okręgowej w Opolu.

Jej rzecznik Stanisław Bar poinformował nas, że nie jest w śledztwie badany wątek fikcyjnego zatrudnienia Morawieckiej.

Były szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego Paweł Wojtunik jest przekonany, że powinien być badany. – Oczywiście, że taką historią powinny się zainteresować państwowe służby i zbadać, czy nie doszło do przestępstwa – mówi Wojtunik. – Należałoby się jej przyjrzeć pod kątem korupcji, gdybyśmy rozpatrywali tę sprawę jako próbę zdobycia przychylności premiera. Ale informacje o fikcyjnym zatrudnieniu kogoś w samorządzie powinny być analizowane jako podejrzenie wyłudzenia pieniędzy czy po prostu niegospodarności. Gdyby akcjonariusze czy udziałowcy prywatnej firmy dowiedzieli się, że w ich spółce jakiś menedżer kogoś fikcyjnie zatrudnił, z pewnością wszczęta byłaby sprawa karna właśnie o niegospodarność.