Uzależnienie od benzodiazepin – jak powstaje, jakie są objawy i dlaczego odstawienie bywa niebezpieczne?

Benzodiazepiny to leki, które miały pomóc w walce z lękiem, bezsennością i stresem. Niestety, wiele osób nie zdaje sobie sprawy, jak szybko można się od nich uzależnić. W tym artykule wyjaśniamy, jak rozwija się uzależnienie od benzodiazepin, jakie zmiany zachodzą w mózgu, jak rozpoznać problem i dlaczego samodzielne odstawienie tych leków może być groźne.

Uzależnienie od benzodiazepin może rozwinąć się już po 2–4 tygodniach codziennego stosowania – zwłaszcza przy wyższych dawkach lub predyspozycjach psychicznych pacjenta. Proces ten często przebiega w trzech fazach:

• Tolerancja – organizm potrzebuje coraz większej dawki, by osiągnąć ten sam efekt,

• Zależność – pojawia się przymus przyjmowania leku oraz objawy abstynencyjne przy próbie jego odstawienia,

• Degradacja – dochodzi do pogorszenia funkcjonowania psychicznego, społecznego i fizycznego.

Wielu pacjentów nie zauważa, kiedy kończy się leczenie, a zaczyna uzależnienie. To właśnie „niewinne” przyjmowanie leków na sen czy lęk przeradza się w pułapkę, z której trudno się wydostać.

Benzodiazepiny działają na receptory GABA-A w mózgu – odpowiedzialne za hamowanie nadmiernej aktywności nerwowej. Na początku przynoszą ulgę: uspokajają, wyciszają, ułatwiają sen. Jednak długotrwałe stosowanie prowadzi do neuroadaptacji – układ nerwowy przyzwyczaja się do obecności leku i przestaje funkcjonować prawidłowo bez niego.

Z czasem rozwija się tolerancja, a naturalne mechanizmy regulacji emocji zawodzą. Uzależnienie psychiczne pogłębia się, gdy pacjent coraz częściej sięga po lek jako sposób na ucieczkę od stresu, napięcia, codziennych trudności.

Do najczęstszych objawów uzależnienia od benzodiazepin należą:

• kompulsywne przyjmowanie leków (nawet bez wyraźnej potrzeby),

• zwiększanie dawek na własną rękę,

• problemy z pamięcią i koncentracją,

• drażliwość, wahania nastroju,

• unikanie sytuacji społecznych, trudności w pracy czy w relacjach.

Często osoba uzależniona wypiera problem – tłumaczy stosowanie leków „lepszym snem” lub „walką ze stresem”. Jednak to właśnie te racjonalizacje pogłębiają nałóg i oddalają od skutecznej pomocy.

Zespół odstawienny – dlaczego nie wolno samemu przerywać leczenia?

Nagłe przerwanie stosowania benzodiazepin może być nie tylko bolesne, ale też niebezpieczne. Objawy zespołu odstawiennego są często intensywne i obejmują:

• silny lęk, niepokój,

• bezsenność, drażliwość,

• drżenie, bóle głowy, poty,

• halucynacje, zaburzenia pamięci,

• w ciężkich przypadkach – drgawki, psychozy, a nawet zagrożenie życia.

Zespół abstynencyjny może trwać od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy. Dlatego odstawienie benzodiazepin musi odbywać się pod kontrolą lekarza, stopniowo, często z pomocą leków wspomagających oraz wsparcia psychologicznego. W cięższych przypadkach zalecana jest hospitalizacja w specjalistycznym ośrodku.

Jeśli zauważasz u siebie lub bliskiej osoby oznaki uzależnienia od benzodiazepin, nie czekaj. Pierwszym krokiem jest rozmowa z lekarzem – najlepiej psychiatrą – który pomoże ocenić stopień problemu i zaproponuje odpowiednie leczenie. Pamiętaj:

• nie odstawiaj leku samodzielnie,

• szukaj profesjonalnej pomocy – psychoterapeutycznej i medycznej,

• wsparcie bliskich i terapia zwiększają szansę na trwałe wyjście z uzależnienia.

Benzodiazepiny mogą być skuteczne, ale tylko przy krótkotrwałym, kontrolowanym stosowaniu. Nadużywane – stają się poważnym zagrożeniem dla zdrowia psychicznego i fizycznego.

Skuteczne leczenie uzależnień od benzodiazepin wymaga kompleksowego podejścia – obejmującego stopniową detoksykację, wsparcie farmakologiczne i psychoterapeutyczne oraz długofalową opiekę specjalistów. Tylko odpowiednio zaplanowana terapia, prowadzona pod okiem doświadczonych lekarzy, pozwala bezpiecznie odstawić leki i trwale odzyskać kontrolę nad życiem.

Artykuł sponsorowany