Jaką rolę może odgrywać przeszczep flory bakteryjnej w chorobach zapalnych jelit?

Flora bakteryjna, czyli szereg różnorodnych mikroorganizmów, które zasiedlają przewód pokarmowy każdego człowieka, ma niebagatelny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Różnorodna i bogata mikroflora jelitowa pełni bowiem szereg istotnych funkcji, w tym przede wszystkim chroni i stymuluje komórki jelita, a także wspiera odporność. Natomiast zmiany w składzie mikroflory jelitowej mogą niekorzystnie oddziaływać na ogólne samopoczucie pacjenta, szczególnie dotykając układ pokarmowy i nasilając uciążliwe dolegliwości. Sposobem na przywrócenie różnorodności flory jelitowej jest podanie do przewodu pokarmowego pacjenta odpowiednio przygotowanego preparatu bakterii jelitowych. Dzięki temu możliwe jest osiągnięcie znaczącej poprawy samopoczucia i zredukowanie przykrych dolegliwości. Na czym polega przeszczep flory bakteryjnej i kiedy zaleca się jego wykonanie? Sprawdź, co warto wiedzieć na ten temat!

Na czym polega przeszczep flory bakteryjnej?

Przeszczep flory bakteryjnej przeprowadza się, podając do przewodu pokarmowego pacjenta specjalnie przygotowany preparat bakterii jelitowych, który zawiera mikroflorę jelitową pozyskaną od zdrowego dawcy. Powstaje on wskutek rozcieńczania, rozdrabniania i filtrowania kału zdrowej osoby, aż do osiągnięcia zawiesiny wolnej od resztek pokarmowych. Sporządzony w ten sposób płyn można podać pacjentowi bezpośrednio po jego przygotowaniu albo – w razie potrzeby – przechowywać w formie zamrożonej.

Wiedząc już, na czym polega przeszczep flory bakteryjnej, warto dodać, że jest to zabieg, który służy przywróceniu różnorodności flory jelitowej i jej prawidłowej funkcji. Aby zabieg przeszczepu mikrobioty jelitowej był jednak w pełni bezpieczny i przynosił oczekiwane korzyści zdrowotne, należy pamiętać o regularnym poddawaniu dawców badaniom ukierunkowanym na występowanie chorób zakaźnych czy obecność patogennych szczepów bakterii w kale. Ponadto dawcą może zostać jedynie osoba niecierpiąca na jakiekolwiek dolegliwości jelitowe (np. częste biegunki, zaparcia lub wzdęcia) ani choroby przewlekłe, a także nieprzyjmująca leków mogących oddziaływać na stan flory bakteryjnej jelit.

W jakich sytuacjach zaleca się wykonanie przeszczepu flory bakteryjnej?

Podstawowym wskazaniem do wykonania przeszczepu flory bakteryjnej jest zakażenie Clostridium difficile w sytuacji, gdy chory nie reaguje na standardowe leczenie antybiotykami. U pacjentów zmagających się z tą infekcją udowodniono skuteczność przeszczepu flory bakteryjnej od zdrowego dawcy na poziomie 93%. Co więcej, zwiększenie różnorodności mikroflory jelitowej znacząco minimalizuje ryzyko nawrotu infekcji w krótkim czasie. Jednak do osiągnięcia pełnego sukcesu i całkowitego wyleczenia niekiedy konieczne może być wykonanie więcej niż jednego przeszczepu.

Przeszczep flory bakteryjnej badany jest również jako terapia w przypadku pacjentów zmagających się z chorobami zapalnymi jelit takimi jak choroba Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego. U takich osób obserwuje się bowiem istotne zmiany w składzie mikrobiomu jelitowego, które mogą nasilać stan zapalny, niekorzystnie wpływając na szczelność bariery jelitowej i nabłonek jelita. Wówczas wykonanie przeszczepu flory jelitowej od zdrowej osoby może okazać się skutecznym sposobem na poprawę różnorodności mikroflory u pacjenta, co w rezultacie powinno przyczynić się do zmniejszenia stanu zapalnego i stopniowego wyeliminowania objawów choroby.

Pomimo obiecujących wyników badań klinicznych sprawdzających skuteczność przeszczepów flory bakteryjnej o chorych z nieswoistymi zapaleniami jelit, należy zdawać sobie sprawę z wciąż istniejących luk w wiedzy w tym zakresie. Nadal nie wiemy, jaki jest “wzorcowy” skład mikrobiomu, który da najlepsze efekty terapeutyczne, a także nie znamy odległych skutków tego rodzaju modyfikacji mikrobiomu u pacjentów z chorobami jelit. Dlatego przeszczep flory bakteryjnej jelit wciąż nie jest rekomendowaną terapią dla tej grupy chorych.

Warto również wiedzieć, że skład mikroflory jelitowej przejawia niebagatelne znaczenie w chorobach innych niż schorzenia układu pokarmowego. Wśród nich wymienia się szczególnie reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane, chorobę Alzheimera, cukrzycę typu II, zespół metaboliczny, a także chorobę Parkinsona. To właśnie wokół tych schorzeń koncentrują się badania dążące do zweryfikowania skuteczności mikrobioty jelitowej w leczeniu przyczynowym i objawowym. Przeszczepy flory bakteryjnej jelit mogą okazać się pomocne również w leczeniu pacjentów skarżącymi się na objawy zespołu jelita drażliwego (wzdęcia, ból brzucha, biegunki i/lub zaparcia). Nadal jednak nie zostały sprecyzowane optymalne sposoby postępowania w zakresie rekomendowanych dawek czy częstotliwości ich podania.

Materiał partnera