Geotermia w Trzebnicy. Zbawienie czy koszmar mieszkańców? 

Ostatnio na profilu facebookowym trzebnickiego aktywisty Sławomira Ćwikły pojawił się krótki filmik (rolka) dotycząca zamiaru realizacji przez władze gminy Trzebnica odwiertu geotermalnego zlokalizowanego na terenie „punktowych boisk” rozmieszczonych na terenach przy ulicy Czereśniowej w Trzebnicy. Jako że temat ekologii i zmniejszenia emisji dwutlenku węgla do atmosfery jest dla nas zawsze bardzo interesujący, postanowiliśmy bliżej przyjrzeć się temu przedsięwzięciu.

Szybko potwierdziliśmy to, co na filmie opowiada Sławomir Ćwikła. Okazuje się, że Gmina Trzebnica 14 listopada tego roku ogłosiła pisemny przetarg na wykonanie odwiertu o głębokości 3 km mającego na celu poszukiwania wód termalnych na podstawie projektu przygotowanego przez Politechnikę Wrocławską pod kierownictwem prof. dr hab. Inż. Wojciecha Ciężkowskiego. Na odwiert gmina otrzymała dofinansowanie w wysokości około 17 mln zł. Jeśli uda się natrafić na gorące źródło, wtedy trzeba będzie zbudować elektrociepłownię i infrastrukturę, a to koszt setek milionów złotych. 

Na wstępie skupmy się jednak na tym, jakie skutki dla mieszkańców może przynieść realizacja tej poznawczo - badawczej inwestycji. Przypomnijmy, że odwiert ma być realizowany na jednej z działek, które Gmina Trzebnica otrzymała od KOWR (lokalizację możecie zobaczyć na załączonej mapce - przyp. red.). Dzisiaj są tam porozrzucane boiska, a w pobliżu, przy ulicach Malinowej czy Bukowej, są osiedla domków jednorodzinnych, a w niedalekiej odległości znajdują się bloki "bukowego osiedla". Dla mieszkańców tych terenów może to być prawdziwy szok. 

Projekt zakłada, że prace wiertnicze i hydrogeologiczne będą zrealizowane w okresie 12 miesięcy od ich rozpoczęcia. Może w skali całej inwestycji te 12 miesięcy to nie tak wiele, ale fakt, że prace wiertnicze powodujące zwiększony hałas będą prowadzone przez 24h/dobę i to w odległości około 80 metrów o najbliższych domów jednorodzinnych oraz około 300 m do budynków wielorodzinnych przy ulicy Oleśnickiej, to już rzecz istotna dla mieszkańców. W harmonogramie prac bez ogródek napisano, że na etapie wiercenia hałas ciągły będzie przez 24 godziny na dobę!

Autorzy projektu zawracają uwagę, że hałas może być uciążliwy i należy zastosować technologie ograniczające jego emisję. Jakie konkretne rozwiązania ograniczające hałas wytwarzany podczas odwiertu należy zastosować, tego już niestety z opracowania się nie dowiemy. Ale zdaje się, że problem dostrzegli również urzędnicy gminy, którzy przygotowywali dokumentację przetargową.

W specyfikacji warunków zamówienia postępowania przetargowego możemy przeczytać, że osobami uprawnionymi z ramienia gminy do kontaktu z wykonawcami są Monika Białas i Adam Hrehorowicz. Być może to właśnie te osoby zwróciły uwagę, że w projekcie przygotowanym przez zespół Wojciecha Ciężkowskiego brak jest wskazania konkretnych rozwiązań sposobu ograniczenia uciążliwości wynikających z nadmiernego hałasu podczas wykonywania odwiertu. Potwierdzeniem tego zdaje się być kolejny dokument wytworzony przez urzędników, a będący załącznikiem do SWZ, czyli Opis Przedmiotu Zamówienia.

W pkt. 6 „Wymagania Zamawiającego do przedmiotu zamówienia” tego opisu można znaleźć ust. 6.7 w którym zapisano m.in. takie zdanie: „Należy zastosować odpowiednie rozwiązania i technologie, które w miarę możliwości ograniczą emisję hałasu, np. zabudowa ekranów akustycznych.”

Czy ekrany powstaną? Trudno powiedzieć, ale poza uciążliwościami wynikającymi z prowadzenia prac wiertniczych mieszkańcy powinni być przygotowani na zwiększony ruch samochodów obsługujących inwestycję. Projektanci przewidzieli również na terenie działki „boiskowej” aż pół hektara utwardzonego zaplecza wiertni, łącznie z koniecznością zorganizowania na jej terenie „stałego punktu paliwowego”. Co ciekawe, „dostawa paliwa powinna odbywać się sukcesywnie w miarę zapotrzebowania specjalistycznymi samochodami”.

Jakby tego było mało, autor projektu wskazuje, że w trakcie prowadzonej eksploatacji próbnej może dojść do "obniżonego ciśnienia wód głębokiego krążenia (...) i objąć najbliższe ujęcia wód podziemnych". Co to oznacza? Otóż zmniejszone ciśnienie może spowodować, że mieszkańcy będą mieli problemy z wodą. 

Zadaliśmy burmistrzowi szereg pytań dotyczących tej inwestycji, m.in. odnośnie tego czy w zakresie robót budowlanych na pewno przewidziano ustawienie wokół tej inwestycji ekranów akustycznych. Mamy nadzieję, że odpowiedź otrzymamy na przed otwarciem złożonych przez wykonawców ofert, czyli przed 4 grudnia 2023 r. W końcu dla mieszkańców, to bardzo istotne informacje, a o tej pory nikt z nimi nie rozmawiał. 

Nie negując absolutnie zasadności realizacji takich proekologicznych przedsięwzięć, należy jednak zauważyć, że wskazana w projekcie możliwość oddziaływania inwestycji na poszczególne obszary przyrody wynosi aż 2,5 km od rejonu projektowanych prac, co wymaga chyba poważnego zastanowienia się nad tym, czy ten odwiert został odpowiednio zlokalizowany?

Czy miejsce do takich badań naukowych jest faktycznie trafione i czy przypadkiem wybór tego miejsca nie wynikał z innych pozamerytorycznych czynników?

Dla przykładu, gdy szukano wód geotermalnych np. w Mszczonowie, odwiert zlokalizowano obok elektrociepłowni. Podobnie było w innych miastach, gdzie odwierty lokalizowano np. obok aquaparków. Chodziło o to, aby potem w prosty sposób skorzystać ze źródła gorącej wody i wpiąć budynki do taniego źródła energii. 

Warto więc zadać pytanie, dlaczego w Trzebnicy odwiert nie jest realizowany np. przy basenie?

Próbowaliśmy się skontaktować z autorami projektu. Udało nam się dodzwonić do dr Barbary Kiełczawy, ale ku naszemu zdziwieniu nie chciała odpowiedzieć nawet na to proste pytanie. Mówiła, że nie chce się w tej sprawie wypowiadać, bo w przestrzeni publicznej pojawiają się na ten temat różne informacje i ona nie chce brać w tym udziału. Co miała namyśli doktor Kiełczawa? Trudno powiedzieć, ale dodała, że żeby w ogóle o tym rozmawiać musiałaby mieć zgodę gminy. Zapytaliśmy czy w takim razie gmina projektantom wydała jakiś zakaz? Wtedy, wyraźnie zmieszana powiedziała, że nie było takiego zakazu, ale ona nie chce mówić o projekcie. Dodała, że może inni autorzy się zgodzą. Próbowaliśmy dzwonić do kierownika zakładu prof. dr hab. inż. Wojciech Ciężkowskiego, ale nie odebrał telefonu. Sprawie będziemy się przyglądać. 

O komentarz poprosiliśmy Sławomira Ćwikłę, który na swoim fb zwrócił uwagę na sposób komunikacji burmistrza z mieszkańcami przy ogłaszaniu przetargu na odwiert. Zresztą na temat geotermii burmistrz nie przeprowadził z mieszkańcami żadnych konsultacji:

- Odpowiem, krótko. W żaden sposób nie podważam potrzeby poszukiwania alternatywnych i ekologicznych źródeł energii. Niemniej jednak przy planowaniu każdej inwestycji należy pamiętać o tzw. czynniku ludzkim. Według mnie przed podjęciem decyzji o lokalizacji - tak ważnej i kosztownej inwestycji - należało przeprowadzić konsultacje społeczne, a przynajmniej poinformować odpowiednio wcześniej mieszkańców okolicznych terenów, o możliwych niedogodnościach jakich niewątpliwie będą wkrótce doświadczać. Nasuwa się również pytanie, czy wybrane miejsce, tak blisko zabudowań mieszkalnych, było jedyną alternatywą dla poszukiwań? Władze gminy muszą w rzetelny sposób wyjaśnić, jakie argumenty przemawiały za tą, a nie inną lokalizacją tego odwiertu. Takie wyjaśnienia mieszkańcom się po prostu należą - odpowiedział nam Sławomir Ćwikła. 

O wynikach przetargu i o dalszych losach tej inwestycji będziemy na bieżąco informować.