Opłaty cmentarne legalne czy nie? Radni Rady Miejskiej przygotowali projekt uchwały

Kwestia opłat, które pobierają Gminy za utrzymanie grobu na zarządzanych przez siebie cmentarzach, od dawna budzi kontrowersje. Co więcej, sądy administracyjne rozpatrujące podobne sprawy, które trafiły na wokandę, przyznały rację skarżącym i uznały, że niektóre opłaty cmentarne są niezgodne z obowiązującym prawem. Takie opłaty są jednak wciąż pobierane, również w Trzebnicy. Radni KO proponują podjęcie uchwały.

Sądy uznały opłaty za nielegalne

W 2024 r. mieszkaniec Olsztyna zaskarżył uchwałę rady Miejskiej, która wprowadzała dodatkowe opłaty na cmentarzach. Sprawę rozpatrywał Wojewódzki Sąd Administracyjny; orzeczono, że samorządy mogą pobierać tylko te opłaty, które są bezpośrednio związane z pochówkiem. W tym samym roku Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok dotyczący uchwały Rady Miejskiej w Rzeszowie w sprawie opłaty za przedłużenie prawa do grobu murowanego przeznaczonego dla kilku pochówków. Podobnie zakończyła się sprawa dotycząca opłat pobieranych w Radomiu, rozpatrywana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w marcu 2025 r. Takich spraw w sądach jest więcej. Część wyroków jest prawomocna. 

Ustalając opłatę. Gminy powołują się na art. 7 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, który mówi: "Po upływie lat 20 ponowne użycie grobu do chowania nie może nastąpić, jeżeli jakakolwiek osoba zgłosi zastrzeżenie przeciw temu i uiści opłatę, przewidzianą za pochowanie zwłok. Zastrzeżenie to ma skutek na dalszych lat 20 i może być odnowione".

W rozpatrywanych przypadkach sądy jednak uznały, że ten sam artykuł, chociaż nie mówi o tym wprost, ogranicza Gminy w zakresie pobierania opłat jedynie za czynności związane bezpośrednio z pochówkiem. W praktyce oznacza to, że osoby które zapłaciły za utrzymanie grobu będą mogły domagać się zwrotu tej kwoty. 

Sądy, za legalne uznały jedynie opłaty za wykopanie nowego grobu i dochowanie urny lub trumny do już istniejącego. Nielegalne natomiast są opłaty za: przedłużenie prawa do grobu na kolejne 20 lat, postawienie lub remont nagrobka, wjazd na teren cmentarza oraz czynności administracyjne niezwiązane z pochówkiem.

Opłaty cmentarne a sprawa trzebnicka

Sławomir Ćwikła radny Rady Miejskiej w Trzebnicy poinformował na Facebooku, że Klub Radnych Koalicji Obywatelskiej przyjrzał się ostatnio tematowi opłat na trzebnickich cmentarzach. Radni również uznali, że pobieranie pewnych opłat nie do końca jest zgodne z prawem. I to z dwóch powodów.

Po pierwsze, cennik opłat za korzystanie z cmentarzy w Trzebnicy został wprowadzony zarządzeniem burmistrza, a nie, jak nakazuje prawo, uchwałą Rady Miejskiej. Po drugie lokalne przepisy prawne dotyczące cmentarzy powinny być zgodne z najnowszym orzecznictwem sądów i ustawą o cmentarzach. Radni KO przygotowali więc projekt uchwały, która legalnie zastąpiłaby zarządzenie burmistrza. 

Projekt uchwały uchyla w całości Zarządzenia z 2016 roku i likwiduje uznane za nielegalne opłaty: za przedłużenie grobu ziemnego na kolejne 20 lat, rezerwację miejsca, za wjazd pojazdów na cmentarz oraz związane z pracami kamieniarskimi. Likwiduje również opłatę za dochowanie, czyli dodatkową opłatę pobieraną, gdy w istniejącym grobie chowana jest kolejna osoba, w przypadku gdy nie są to koszty usługi pogrzebowej.

Radni KO chcieliby uporządkowania prawnego bałaganu w aktach prawa miejscowego, którymi są również cenniki opłat komunalnych. Podkreślają, że uchwalanie ich jest kompetencją Rady Miejskiej i nie można ich wprowadzać zarządzeniem burmistrza. Podjęcie uchwały pozwoliłoby na uporządkowanie kwestii dotyczącej opłat na cmentarzach.  

Projekt ma być procedowany na jednej z najbliższych sesji Rady Miejskiej. Jak zagłosują radni burmistrza?