Kapitał początkowy niezbędny do obliczenia wysokości emerytury. Gdzie szukać brakujących dokumentów?

Kapitał początkowy w ZUS to kwota, która jest odtworzona z tytułu składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, opłacanych przed 1 stycznia 1999 roku. Ma on wpływ na wysokość przyszłej emerytury. Ustalenie kapitału początkowego jest możliwe dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku, które pracowały przed tą datą i będzie miało wpływ na naliczenie wysokości świadczenia.

Bez kapitału początkowego, który jest odtworzoną kwota składek na ubezpieczenie emerytalne sprzed 1 stycznia 1999 roku, wysokość emerytury jest niewielka. Dopiero od początku 1999 roku składki na ubezpieczenie społeczne zaczęły wpływać na indywidualne konta emerytalne, wcześniej pracodawcy bardzo często odprowadzali składki bez imiennego wykazu pracowników.

- Bez wniosku o naliczenie kapitału początkowego i dostarczenia nam kompletu dokumentów emerytura zostanie wyliczona tylko z tych składek, które są zapisane na indywidualnym koncie emerytalnym, czyli od 1999 roku – mówi Iwona Kowalska-Matis regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku. 

Podstawą obliczenia wysokości emerytury jest m.in. kwota zwaloryzowanych składek emerytalnych i kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego. Bez kapitału początkowego do wyliczenia wysokości wypłat z ZUS zabraknie jednego, ważnego składnika. Aby wyliczyć kapitał początkowy, ZUS musi otrzymać dokumenty o wysokości zarobków i latach pracy u poszczególnych pracodawców sprzed 1999 r. Na tej podstawie zdecyduje, ile pieniędzy dopisze do konta emerytalnego. Wniosek o naliczenie kapitału początkowego można złożyć w każdej chwili i lepiej nie odkładać tego na ostatni moment.

- Kapitał początkowy to pieniądze każdej osoby, która pracowała legalnie i od umowy od prace były odprowadzane składki do ZUS. Szkoda byłoby o nich zapomnieć i dostawać „niepełną” emeryturę, której niska kwota wprawi w zaskoczenie – mówi Iwona Kowalska-Matis.

Rzeczniczka dodaje, że kapitał początkowy podlega przeliczeniu (tj. ponownemu ustaleniu), gdy zostaną dostarczone do ZUS nowe dokumenty np. może to być nowy dowód umożliwiający zwiększenie stażu pracy, tj. okresów składkowych lub nieskładkowych, albo nowe dowody w sprawie wynagrodzenia (dochodu). Ponieważ liczne zmiany prawne w zakresie ustalania kapitału początkowego, które miały miejsce w latach 2011-2015, powodują konieczność przeliczenia wcześniej ustalonego kapitału początkowego, zatem warto sprawdzić czy nasz kapitał może zostać przeliczony np. z powodu okresu sprawowania opieki nad dzieckiem, co jest ważna szczególnie dla kobiet, który były z dzieckiem na urlopie wychowawczym.

W przypadku, kiedy zakład pracy już nie istnieje i ktoś ma trudności ze znalezieniem dokumentów niezbędnych do ustalenia kapitału początkowego wtedy można zwrócić się do właściwego archiwum, które przechowuje dokumentację kadrowo-płacową.

Informacje o tym, gdzie szukać brakującej dokumentacji w przypadku likwidacji zakładu pracy można znaleźć na https://www.zus.pl/swiadczenia/kapital-poczatkowy/gdzie-znalezc-dokumentacje-ze-zlikwidowanych-

Gdzie szukać brakujących dokumentów 

Dokumenty, których brakuje do naliczenia emerytury są do odzyskania, nawet gdy pracodawca już nie istnieje. Trzeba tylko wiedzieć, gdzie ich szukać. 

Najłatwiej mają osoby, których pracodawca ciągle istnieje. Wtedy powinien on wystawić byłemu pracownikowi zaświadczenie o zatrudnieniu oraz o osiąganych zarobkach. Jeśli jednak zakładu już nie ma i nie ma też następcy prawnego takiego przedsiębiorstwa, to informacji trzeba szukać w bazie zlikwidowanych lub przekształconych zakładów pracy, którą ZUS prowadzi na stronie internetowej. Jest to alfabetyczny spis nieistniejących już przedsiębiorstw i miejsc przechowywania dokumentacji „kadrowej”. Są tam też dane organizacji związkowych, spółdzielni, PGR-ów, a katalog byłych pracodawców jest ciągle aktualizowany.

Taki katalog jest dostępny dla klientów ZUS na stronie internetowej:

https://www.zus.pl/swiadczenia/emerytury/baza-zlikwidowanych-lub-przeksztalconych-zakladow-pracy

Wielu przyszłych emerytów może szukać dokumentacji z niepaństwowych jednostek organizacyjnych, partii politycznych, związków wyznaniowych, organizacji społecznych czy spółdzielczych. Te podmioty ustalają jednak własne zasady postepowania z dokumentacją osobową.

Natomiast dokumenty potwierdzające staż i płace ze zlikwidowanych spółdzielni oraz organizacji spółdzielczych mógł przejąć związek rewizyjny, w którym była zrzeszona spółdzielnia lub Krajowa Rada Spółdzielcza z siedzibą w Warszawie. Instytucją, która przechowuje dowody dotyczące pracy i płac od pracodawców z całej Polski, których postawiono w stan likwidacji lub których upadłość ogłoszono, jest działające od 2004 r. Archiwum Państwowe Dokumentacji Osobowej i Płacowej w Milanówku pod Warszawą. Archiwum wydaje zaświadczenia lub poświadczone kserokopie dokumentacji płacowej.